Poznańska Delegatura NIK przeprowadziła kontrolę dotyczącą opieki psychiatrycznej dla dorosłych w województwie wielkopolskim. Przeprowadzono ją w Wielkopolskim Oddziale Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia oraz w dwóch, z trzech działających wówczas w regionie centrach zdrowia psychicznego.
W szpitalu w Złotowie część lekarzy udzielała świadczeń w wymiarze blisko dwukrotnie większym niż zadeklarowano w umowie z NFZ, a także przez okres wynoszący, w najbardziej skrajnym przypadku, ponad 100 godzin bez przerw. Taka organizacja pracy budzi wątpliwości co do możliwości zapewnienia odpowiedniej jakości świadczeń opieki zdrowotnej i w konsekwencji bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów, a także lekarzy. Nie zostały spełnione, określone przez ten szpital, normy zatrudnienia pielęgniarek.
Harmonogramy czasu pracy lekarzy zatrudnionych na podstawie kontraktów ułożono w ten sposób, że pokrywał się czas potrzebny na wykonanie kilku różnych świadczeń medycznych na rzecz szpitala. Powodowało to, że lekarze wykonywali w całości jedną usługę albo kilka z nich w niepełnym wymaganym wymiarze czasu pracy, przy jednoczesnym pobieraniu pełnego wynagrodzenia za każdą ww. usługę. W konsekwencji lekarzom zapłacono ponad 253 tys. zł za udzielanie świadczeń w zdublowanym czasie pracy. Dodatkowo, w podmiocie tym, będącym podmiotem leczniczym sektora finansów publicznych, dokonano niekorzystnej dla szpitala zmiany umowy zawartej z lekarzem, co naruszało przepisy ustawy o działalności leczniczej co spowodowało to dodatkowy koszt 89 tys. zł. W latach 2020-2022 nie prowadzono właściwych harmonogramów czasu pracy lekarzy zatrudnionych na kontraktach, a harmonogramy czasu pracy psychologów, psychologów klinicznych terapeutów środowiskowych/zajęciowych były prowadzone w sposób niezgodny z przepisami rozporządzenia w sprawie pilotażu.
W skontrolowanym szpitalu w Złotowie decyzje o przedłużeniu stosowania przymusów bezpośrednich podejmowali nieuprawnieni do tego lekarze. Podczas unieruchamiania pacjentów nie przestrzegano ustawowego obowiązku przeprowadzenia przez lekarzy osobistego badania chorego, podczas zatwierdzania kolejnego okresu zastosowania tego środka. Ponadto zatwierdzeń przedłużenia stosowania tego przymusu dokonywano po upływie okresów określonych w przepisach. Tymczasem pozostawienie unieruchomionych pacjentów, po okresie na który przymus został zlecony przez lekarza i bez przedłużenia jego zastosowania na kolejny okres, było nielegalne. Stwierdzony najdłuższy przypadek zastosowanego przymusu bezpośredniego wynosił 42,5 godziny. Stwierdzono także rażący przypadek naruszenia prawa do poszanowania intymności i godności w trakcie chwilowego uwolnienia pacjenta, wobec którego zastosowano przymus bezpośredni w formie unieruchomienia. Pacjenta bowiem wyprowadzono nagiego z sali na korytarz i następnie również nagiego przyprowadzono z powrotem. Pani Kierownik nie były znane powody takiego postępowania, jednak zeznała, że „nigdy żaden z pacjentów nie zgłaszał skarg, co do faktu wyprowadzania z sali nago”.
Warunki lokalowe naruszały wymagania. Brakowało pomieszczeń spełniających funkcję gabinetów diagnostyczno-zabiegowych. W efekcie niezbędne badania przeprowadzane były m.in. w dyżurce lekarskiej lub pokoju lekarskim zlokalizowanych poza oddziałami albo na salach dla pacjentów po opuszczeniu ich przez pozostałych chorych. Terapie były prowadzone nie tylko w salach terapeutycznych, ale także w salach dla pacjentów, na stołówce i w sali rozpraw sądowych. Dodatkowo, liczba miejsc na oddziale dziennym psychiatrycznym była niewystarczająca i nie odpowiadała wymogom określonym w rozporządzeniu w sprawie pilotażu. Panujące warunki w pomieszczeniach sanitarnych nie pozwalały na przestrzeganie w pełni praw pacjentów do poszanowania intymności i godności. W łazienkach nie oddzielono natrysków za pomocą trwałych przegród, a w łazience męskiej miejsca pod prysznice nie były w ogóle wydzielone. W toaletach miski ustępowe oddzielone były ściankami, ale nie zamontowano tam drzwi lub zasłonek. Dodatkowo na sufitach i ścianach toalet występowały liczne zacieki, a w toalecie damskiej na ścianach i suficie nawet pleśń. Pomieszczenia sanitarne w oddziale psychiatrycznym nie były dostosowane dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Ustalenia kontroli stanowiły podstawę do złożenia dwóch zawiadomień do Prokuratury o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstw. Dotyczyły one przedłużania stosowania środka przymusu bezpośredniego poprzez unieruchomienie bez wymaganego w takiej sytuacji każdorazowego osobistego zbadania pacjenta przez lekarza podejmującego taką decyzję lub podjęcie decyzji o przedłużeniu środka przymusu przez lekarzy nieposiadających do tego uprawnień, a także poświadczania nieprawdy przy rozliczaniu czasu pracy personelu medycznego.
